Ontdek de verhalen achter het nieuws

De programmacommissie van Ja21 heeft hard gewerkt aan een ambitieus programma met het onderscheidende verhaal van JA21: De Juiste Aanpak voor Nederland. Het programma omvat drie pijlers: het terugdringen van migratie, het vergroten van veiligheid en het bevorderen van welvaart. Deze pijlers – migratie, veiligheid en welvaart – verbinden de verschillende hoofdstukken van het programma: Door migratie terug te dringen zorgt Ja21 bijvoorbeeld voor grotere veiligheid, en meer kans op een woning. Alleen in een veilige samenleving kan echt sprake zijn van vrijheid. De vrijheid van burgers wordt groter als zij weer zeggenschap krijgen over hun stad en land, bijvoorbeeld met referenda. En vrijheid draagt bij aan het opbloeien van de economie, want niets is meer beklemmend dan regels. En als sprake is van economische groei en een veel kleinere overheid, kunnen we onze collectieve voorzieningen als zorg en onderwijs financieren én houden werkenden ook voldoende over. Tijdens de ALV van 6 september zal het bestuur van Ja21 het programma ter goedkeuring voorleggen aan de Algemene Ledenvergadering. Eventuele amendementen op het programma kunnen tot 1 september in de vorm van een resolutie worden ingediend. We hebben de volgende hoofdthema’s uit het programma:

1. Herstel van zeggenschap, democratische controle en vrijheid
2. Grenzen stellen aan migratie en behoud van nationale identiteit
3. Orde, veiligheid en bescherming van de rechtsstaat
4. Welvaart en ruimte voor ondernemers
5. Een dienstbare overheid en de menselijke maat

Per topic zullen we een samenvatting geven en een tabel met wat voor- en tegenstanders waarschijnlijk zullen zeggen.

1. Herstel van Zeggenschap, Democratische Controle en Vrijheid

JA21 pleit voor het teruggeven van zeggenschap aan de Nederlandse burger. Dit betekent meer directe democratie via referenda, minder invloed van de Europese Unie, en meer nationale controle over wetgeving en grensbeleid. Volgens JA21 is de Nederlandse overheid te veel verstrikt geraakt in internationale en technocratische structuren, waardoor de invloed van de burger op het beleid is afgenomen. De partij wil deze trend keren door nationale wetgeving weer leidend te maken en burgers meer directe invloed te geven op politieke beslissingen. Een belangrijk onderdeel van dit streven is het invoeren van bindende referenda. JA21 ziet dit als een manier om de kloof tussen burger en politiek te verkleinen. Daarnaast wil de partij de macht van de EU beperken, omdat zij vindt dat Europese regelgeving te vaak de Nederlandse belangen schaadt. Dit sluit aan bij hun bredere visie van nationale autonomie en soevereiniteit. Critici stellen echter dat het beperken van Europese samenwerking Nederland internationaal zou isoleren en economische schade kan veroorzaken. Ook zijn er zorgen over de haalbaarheid en effectiviteit van bindende referenda, die in complexe beleidskwesties kunnen leiden tot simplificatie en polarisatie.

Tabel: Argumenten voor- en tegenstanders

2. Grenzen stellen aan migratie en behoud van nationale identiteit

JA21 stelt dat de migratie naar Nederland uit de hand is gelopen. De partij ziet migratie als een directe bedreiging voor de leefbaarheid, de verzorgingsstaat en de nationale identiteit. Volgens JA21 is het huidige migratiebeleid niet houdbaar: het leidt tot woningnood, druk op publieke voorzieningen zoals zorg en onderwijs, en culturele spanningen. Daarom pleit JA21 voor een restrictief migratiebeleid waarbij de instroom van migranten drastisch wordt beperkt. De partij wil onderscheid maken tussen economische migratie, asielmigratie en gezinshereniging. Voor elk van deze categorieën wil JA21 strengere toelatingscriteria. Asielzoekers moeten in de regio worden opgevangen en alleen bij hoge uitzondering in Nederland worden toegelaten. Economische migranten moeten aantoonbare meerwaarde hebben voor de Nederlandse economie. Gezinshereniging moet beperkt worden tot strikte gevallen. Daarnaast wil JA21 dat nieuwkomers zich actief aanpassen aan de Nederlandse cultuur. Integratie is geen vrijblijvende keuze, maar een verplichting. De partij stelt dat Nederlandse wetten en Westerse waarden leidend moeten zijn, en dat culturele concessies aan bijvoorbeeld islamitische gebruiken niet wenselijk zijn. Dit standpunt is onderdeel van hun bredere visie op nationale identiteit: Nederland moet zijn eigen cultuur beschermen en versterken. Tegenstanders van dit beleid wijzen op de humanitaire verplichtingen van Nederland, zoals het Vluchtelingenverdrag. Ook stellen zij dat migratie economische voordelen kan hebben, bijvoorbeeld door het opvullen van tekorten op de arbeidsmarkt. Bovendien kan een te strenge integratie-eis leiden tot uitsluiting en polarisatie.

Tabel: Argumenten voor- en tegenstanders

3. Orde, veiligheid en bescherming van de rechtsstaat

JA21 stelt dat de rechtsstaat onder druk staat door een combinatie van ondermijning, georganiseerde misdaad, radicalisering en een falende overheid. De partij pleit voor een krachtig herstel van de publieke orde en een herwaardering van de rechtsstaat. Veiligheid is volgens JA21 een kerntaak van de overheid, en het falen hierin tast het vertrouwen van burgers aan. Een belangrijk speerpunt is het versterken van politie en justitie. JA21 wil meer middelen voor de opsporingsdiensten, een betere bescherming van rechters en officieren van justitie, en een hardere aanpak van ondermijnende criminaliteit. De partij pleit voor hogere straffen voor geweld tegen hulpverleners en zwaardere sancties voor recidivisten. Daarnaast wil JA21 dat de overheid weer gezag uitstraalt. Dit betekent dat wetten consequent worden gehandhaafd, dat er geen ruimte is voor parallelle samenlevingen, en dat radicale ideologieën actief worden bestreden. De partij noemt expliciet islamitisch extremisme als een bedreiging voor de rechtsstaat en pleit voor een verbod op salafistische organisaties. JA21 is ook kritisch op de rol van activistische rechters en het gebruik van de rechtszaal als politiek podium. De partij wil dat rechters zich strikt houden aan de wet en dat de scheiding der machten wordt gerespecteerd. Politieke sturing via de rechterlijke macht moet worden voorkomen. Tegenstanders van dit beleid stellen dat het risico bestaat op overmatige repressie en dat het verbieden van ideologieën op gespannen voet staat met de vrijheid van meningsuiting. Ook is er kritiek op het idee van “activistische rechters”, dat volgens sommigen een aanval is op de onafhankelijkheid van de rechtspraak.

Tabel: Argumenten voor- en tegenstanders

4. Welvaart en ruimte voor ondernemers

JA21 ziet ondernemerschap als de motor van de Nederlandse economie. Volgens de partij is het huidige ondernemersklimaat te bureaucratisch, te belastend en te weinig stimulerend. Daarom pleit JA21 voor een fundamentele herziening van het belastingstelsel, het verminderen van regeldruk en het versterken van het midden- en kleinbedrijf (mkb). Een belangrijk voorstel is het verlagen van de vennootschapsbelasting en het vereenvoudigen van fiscale regels. JA21 stelt dat ondernemers te veel tijd en geld kwijt zijn aan administratieve verplichtingen, wat innovatie en groei belemmert. Door het belastingstelsel eenvoudiger en eerlijker te maken, wil de partij ruimte creëren voor investeringen en werkgelegenheid. Daarnaast wil JA21 dat de overheid zich dienstbaar opstelt richting ondernemers. Dit betekent minder bemoeienis, snellere vergunningstrajecten en meer vertrouwen in het ondernemerschap. Het mkb moet volgens JA21 worden beschermd tegen oneerlijke concurrentie van grote multinationals en platformbedrijven. Ook pleit de partij voor het afschaffen van verplichte duurzaamheidseisen die de kosten voor ondernemers verhogen zonder aantoonbare baten. JA21 is kritisch op het klimaatbeleid dat volgens hen te veel ten koste gaat van de economische vrijheid. De partij wil dat ondernemers niet worden gedwongen tot energietransities die hun bedrijfsvoering onder druk zetten. In plaats daarvan pleiten ze voor technologische innovatie en marktgestuurde oplossingen. Tegenstanders van dit beleid stellen dat het versoepelen van regels en belastingen ten koste kan gaan van publieke voorzieningen en duurzaamheid. Ook is er kritiek op het afzetten tegen klimaatmaatregelen, die volgens velen noodzakelijk zijn voor de lange termijn. Het risico bestaat dat economische belangen boven maatschappelijke verantwoordelijkheid worden geplaatst.

Tabel: Argumenten voor- en tegenstanders

5. Een dienstbare overheid en de menselijke maat

JA21 stelt dat de overheid is vervreemd geraakt van de burger. De partij wijst op schandalen zoals de toeslagenaffaire en de gebrekkige uitvoering van beleid als voorbeelden van een systeem dat niet meer in dienst staat van de mens. Daarom pleit JA21 voor een fundamentele herziening van de bestuurscultuur, waarbij de menselijke maat centraal komt te staan. Een kernpunt is het terugdringen van bureaucratie. JA21 wil dat ambtenaren en uitvoeringsinstanties meer ruimte krijgen om maatwerk te leveren, in plaats van rigide regels te volgen. De partij pleit voor een overheid die luistert, handelt met gezond verstand en fouten erkent. Burgers moeten niet langer worden gezien als “klant” of “casus”, maar als mensen met rechten en waardigheid. Daarnaast wil JA21 dat de overheid transparanter en verantwoordelijker wordt. Politici en ambtenaren moeten aanspreekbaar zijn op hun handelen, en er moet een einde komen aan het afschuiven van verantwoordelijkheid. De partij pleit voor het versterken van parlementaire controle en het verminderen van de invloed van lobbygroepen en adviesorganen die ver van de praktijk staan. JA21 is ook kritisch op de digitalisering van de overheid. Hoewel technologie voordelen biedt, mag het niet leiden tot afstandelijkheid en onpersoonlijke besluitvorming. De partij wil dat burgers altijd toegang houden tot menselijke hulp en dat digitale systemen ondersteunend zijn, niet leidend. Tegenstanders stellen dat het verminderen van regels en digitalisering juist nodig is om de overheid efficiënter te maken. Ook is er kritiek op het idee van “gezond verstand” als leidraad, omdat dit subjectief is en kan leiden tot willekeur. Bovendien is het risico aanwezig dat het afbouwen van adviesstructuren leidt tot minder deskundigheid in beleid.

Tabel: Argumenten voor- en tegenstanders